Trong cuộc họp quan chức cấp cao của Diễn đàn Khu vực ASEAN, 27 quốc gia tham gia đã cùng lên án việc Trung Quốc đã không tôn trọng những gì họ đã đặt bút ký trước cộng đồng quốc tế.
Ngày 09/6, tại Yangon, Myanmar, đã diễn ra cuộc họp các Quan chức cấp cao (SOM) của Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), đại diện 27 nước tham gia ARF cùng EU và Ban Thư ký ASEAN đã tham dự Cuộc họp trên. Đoàn Việt Nam do Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh, Trưởng SOM ASEAN-Việt Nam làm Trưởng đoàn.
Trong buổi họp quan chức cấp cao Diễn đàn khu vực ASEAN. Ảnh: VNA
Cuộc họp đã thảo luận về nhiều vấn đề, trong đó đặc biệt chú ý và quan ngại những hành động gần đây của Trung Quốc ở Biển Đông.
Các nước đều bày tỏ quan ngại sâu sắc trước những diễn biến phức tạp và căng thẳng ngày càng gia tăng ở Biển Đông, nhấn mạnh việc phải thực hiện kiềm chế, phê phán mạnh mẽ việc sử dụng những hành động đơn phương vi phạm luật pháp quốc tế, Công ước Luật biển 1982 (UNCLOS) và tinh thần và lời văn của Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC).
Đây đều là những luật và thỏa thuận quốc tế mà Trung Quốc đã tham gia. Tuy nhiên, hành động đơn phương của Bắc Kinh ở Biển Đông đã không hề tuân thủ những văn bản quốc tế mà họ đã đặt bút ký.
Cũng trong cuộc họp này, Thứ trưởng Phạm Quang Vinh đã nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở Biển Đông, mối quan tâm chung của các quốc gia trong và ngoài khu vực.
Ông cũng đã làm rõ những vi phạm nghiêm trọng của Trung Quốc khi hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trên Biển Đông. Theo đó, Trung Quốc còn đưa nhiều tàu hộ tống bảo vệ xâm phạm sâu vào trong vùng thềm lục địa và đặc quyền kinh tế của Việt Nam kể từ ngày 1/5/2014. Các tàu của Trung Quốc liên tục có những hành động gây hấn, đâm húc và dùng vòi rồng phun nước, làm hư hại nhiều tàu kiểm ngư, cảnh sát biển và tàu cá của Việt Nam.
Thứ trưởng Phạm Quang Vinh cũng đã nêu ra quan điểm của Việt Nam, khẳng định Việt Nam kiên quyết bảo vệ chủ quyền và vùng biển của mình. Tuy nhiên, Việt Nam hết sức kiềm chế, kiên trì đối thoại và sử dụng các biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế để yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan và các tàu hộ tống bảo vệ ra khỏi vùng thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Rõ ràng, các hành vi trên của Trung Quốc vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế, UNCLOS, làm gia tăng căng thẳng và ảnh hưởng trực tiếp đến hòa bình, ổn định và an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông.
Trước đó, vào ngày 10/5/2014, các bộ trưởng ngoại giao ASEAN đã ra Tuyên bố chung bày tỏ quan ngại sâu sắc về những vụ việc phức tạp nêu trên và nhấn mạnh việc phải tuân thủ luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982 và Tuyên bố DOC, yêu cầu thực hiện kiềm chế, không được có các hành động làm phương hại hòa bình và ổn định ở khu vực, giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, không đe dọa hay sử dụng vũ lực.
Tuyên bố trên của ASEAN đã được các nước trong và ngoài khu vực ủng hộ mạnh mẽ. Việt Nam kêu gọi các nước và cộng đồng quốc tế tiếp tục lên tiếng mạnh mẽ để phản đối các hành động xâm phạm của Trung Quốc. 
Phan Sương (Infonet)