Carrie Gracie
Biên tập viên Trung Quốc của BBC
Cập nhật: 06:37 GMT - thứ ba, 6 tháng 5, 2014
Chu Vĩnh Khang là mục tiêu có giá trị của Tập Cận Bình?
Chu Vĩnh Khang hiện ở đâu?
Một câu hỏi mà tất cả mọi người ở Trung Quốc đều hỏi nhưng tôi không nghĩ một cụ ông dừng lại bên hồ nước ở quê nhà của ông Chu lại hỏi dồn tôi về hành tung của ông Chu.
Cho tới gần đây ông Chu Vĩnh Khang, một trong những người quyền lực nhất Trung Quốc, đơn giản là đã biến mất.
Hậu trường chính trị
Ông được cho là đã trở thành nạn nhân của bộ máy an ninh mà ông có thời từng kiểm soát.
Trong khung cảnh thường thấy trên bưu thiếp với vịt bơi dưới hồ nước và gà đang bới cỏ, khu dinh thự gia đình được sơn trắng không tiết lộ gì cho những người hóng chuyện đang chầu chực trước cổng.
Và tít trên Bắc Kinh, tên của ông Chu đã không được truyền thông chính thức nhắc đến trong suốt bảy tháng.
Tại sao chúng ta phải bận tâm về ông Chu? Suy cho cùng, ông cũng đã về hưu được 18 tháng và thậm chí đa số người dân Trung Quốc còn không nhận ra ông.
Và nếu ông sa cơ theo cái kiểu chính trị cung đình mà ông đã từng là bậc thầy thì cái nhà lao giam giữ ông sẽ không hề tệ hơn nhà tù mà ông đã tống nhiều người khác vào trong suốt những năm ông điều hành bộ máy an ninh khét tiếng.
Các đồng minh chính trị của ông Chu lần lượt bị 'dính chưởng'
Nhưng hãy bỏ qua tiếng vịt và gà và lắng nghe sự im lặng từ đầu não của Đảng. Câu chuyện của Chu Vĩnh Khang đụng chính diện đến công cuộc ổn định và cải cách Trung Quốc . Nỗ lực hạ bệ ông Chu có nhiều cái đáng xem về chính trị của nước này.
Sự nghiệp của Chu Vĩnh Khang là câu chuyện làm nên danh vọng từ sự nghèo hèn theo kiểu Trung Quốc.
Bố mẹ ông là những nông dân làm lụng vất vả. Họ đi bắt lươn để có thêm tiền trang trải cuộc sống. Bố mẹ ông luôn mong muốn ba người con trai học hành thành tài và đứa con lớn nhất đã đền đáp bố mẹ khi vào được đại học và trở thành kỹ sư dầu khí.
Chu Vĩnh Khang thăng tiến nhanh chóng trong Đảng và lên nắm công ty dầu khí lớn nhất của Trung Quốc và sau đó là một tỉnh 80 triệu dân. Sự nghiệp chính trị của ông đạt đỉnh cao với một ghế trong cơ quan quyền lực tối cao của Đảng và kiểm soát bộ máy an ninh nội địa rộng lớn.
Ba lý do
Bên ngoài quê nhà thì ông Chu không bao giờ có thể nói mình là người được yêu mến nhất ở Trung Quốc nhưng cho đến 18 tháng trước ông có thể xem mình là nhân vật mà mọi người sợ hãi nhất.
Vào lúc đó gió đã đổi chiều với ông Chu. Tập Cận Bình lên nắm quyền lãnh đạo Đảng và phát động chiến dịch chống tham nhũng. Ông Tập cảnh báo đó là cuộc chiến nhằm vào ‘cả ruồi lẫn hổ’.
Chu Vĩnh Khang là con hổ mà ông Tập nhắm đến, nhưng tại sao ông Tập lại kiếm chuyện với một loài dã thú nguy hiểm như hổ?
“Có ba lý do,” ông Đặng Ngữ Văn, một nhà phân tích chính trị, nói.
Ông Chu là ông trùm an ninh uy quyền một thời của Trung Quốc
Chúng tôi đã nói về cách chơi cờ của người Trung Quốc với bàn cờ gồm những quân cờ trắng đen mà các nhà chính trị nước này đã chơi trong hai ngàn năm để giúp họ suy tính các bước đi trên bàn cờ chính trị.
“Lý do thứ nhất khi đánh con hổ này là củng cố quyền lực và giành được sự kính trọng
“Lý do thứ hai là thúc đẩy cải cách. Rất nhiều nhân vật quyền thế trong chính quyền có của cải không trong sạch và tất cả bọn họ đều có lợi ích trong việc giữ nguyên hiện trạng.
“Nếu anh muốn cải cách nền kinh tế vào lúc này, anh cần phải tìm một đột phá điểm. Chu Vĩnh Khanh chính là đột phá điểm đó.
“Lý do thứ ba là cải thiện uy tín của Đảng Cộng sản.”
Về vấn đề củng cố quyền lực, quy chế độc đảng ở Trung Quốc không đem đến cho một vị tân chủ tịch sự ủy nhiệm thông qua bầu cử. Loại bỏ một đối thủ bằng cách xử tội tham nhũng có thể dọn đường cho các chính sách và nhân sự mới.
Cải cách cũng là một nguyên nhân. Sau một thập kỷ trì hoãn những cải cách quan trọng, Trung Quốc giờ đây cần một hướng đi chính trị.
Giới lãnh đạo hiện nay của Trung Quốc dường như có quyết tâm tái cấu trúc mô hình kinh tế vốn đã tăng trưởng ấn tượng trong vòng 30 năm qua nhưng lại bị mọi người cho là không bền vững.
Một trong những điều thiếu bền vững nhất của mô hình này là các tập đoàn nhà nước khổng lồ ở những khu vực kinh tế chủ chốt – phần nhiều các tập đoàn này là do các cán bộ cấp cao của Đảng nắm.
Bạc Hy Lai là người Chu Vĩnh Khang hết lòng ủng hộ
Gạt bỏ họ ra và ông Tập sẽ có khoảng trống để thực hiện cuộc cải cách.
Hãy xem cách thanh trừng những người thân tín của Chu Vĩnh Khang trong ngành dầu khí trong những tháng vừa qua.
Rủi ro
Về việc cải thiện uy tín của Đảng Cộng sản, đây là một nhiệm vụ cấp bách.
Khó mà phóng đại mức độ sự bất mãn của công chúng Trung Quốc đối với giới chính trị nước này. Khi mà nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng, các cán bộ cao cấp của Đảng đã lợi dụng sự độc quyền quyền lực của Đảng để lấy đi hàng tỷ bạc từ công quỹ. Nhiều người trong số họ che giấu tài sản bằng cách mở tài khoản hoặc mua tài sản ở nước ngoài.
Trong trường hợp của Chu Vĩnh Khang, tờ tạp chí tài chính có uy tín Tài Tân đã truy ra một mạng lưới các lợi ích kinh tế mà theo họ đã giúp cho ông Chu trở nên giàu có khác thường.
Giờ đây tài sản của những người thân cận với ông Chu đã bị tịch thu. Người thân, tài xế, vệ sỹ, thư ký của ông Chu và những quan chức được ông bảo trợ đã bị bắt giữ.
Mặc dù cái tên Chu Vĩnh Khang không hề được truyền thông nhắc đến nhưng tin tức về các vụ bê bối liên quan đến các đồng minh của ông, hoặc là trong lĩnh vực năng lượng, ở tỉnh Tứ Xuyên hay trong bộ máy an ninh, xuất hiện hằng ngày.
Liệu ông Tập có muốn dồn ông Chu đến cửa tử?
“Tập Cận Bình đang vặt lông con hổ,” ông Đặng Ngữ Văn nói.
Nhưng khó mà đoán biết liệu công chúng có rút ra được kết luận mà ông Tập mong muốn từ tất cả các hành động này hay không.
Họ có thể chịu đựng bao nhiêu vụ bê bối của Đảng?
Hồi năm ngoái đã diễn ra phiên tòa xét xử ông Bạc Hy Lai, cựu bí thư Thành ủy Trùng Khánh. Phiên tòa này mở chiếc nắp đậy trên những tội ác, tham nhũng và sa đọa ở một trong những thành phố lớn nhất Trung Quốc.
Tuy nhiên ông Bạc chỉ mới là ủy viên Bộ Chính trị, tức là không thuộc nhóm lãnh đạo tối cao.
Nếu ông Chu đối mặt với các cáo buộc tham nhũng thì ông sẽ trở thành nhà lãnh đạo cao cấp nhất của Trung Quốc bị truy tố kể tư khi Đảng Cộng sản Trung Quốc lên cầm quyền hồi năm 1949.
Vụ việc này sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thanh danh của Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Vẫn còn móng vuốt
Ngoài ra, Tập Cận Bình cũng có hai tính toán quan trọng khác.
Xưa nay chưa từng có ai dám đụng đến các ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị Trung Quốc
Kể từ khi cải cách mở cửa, các ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị thường không đụng đến gia đình và công việc làm ăn của nhau.
Tất cả họ đều nhớ các cuộc thanh trừng và các phiên tòa trình diễn ở thế hệ trước. Kinh nghiệm của họ cho họ biết làm xấu mặt nhau công khai chỉ dẫn đến đổ máu và hỗn loạn.
Giờ đây ông Tập đã phá vỡ thỏa thuận này và các danh gia vọng tộc ở Trung Quốc đang thăm dò lẫn nhau ai sẽ là người bị sờ gáy tiếp theo và ai sẽ được an toàn.
Tuy nhiên, một con hổ dù có bị dồn vào chân tường thì vẫn còn móng vuốt và vẫn có khả năng sát thương ông Tập. Ông trùm an ninh một thời biết tất cả mọi góc khuất sâu kín nhất của giới lãnh đạo Trung Quốc, bao gồm rất nhiều điều về gia đình ông Tập mà nếu công khai cho mọi người biết thì sẽ rất nghiêm trọng.
Nói như lời ông Đặng Ngữ Văn: “Nếu ông Tập muốn dồn ông Chu đến con đường chết thì ông Chu sẽ kéo ông Tập và cả Đảng đổ theo.”
“Ông Tập phải để cho ông Chu con đường để duy trì sự tồn tại của Đảng,” ông nói thêm.
Khi nhiều tuần và nhiều tháng trôi qua mà không có kết quả rõ ràng, cuộc chiến trên bàn cờ chính trị Trung Quốc vẫn có nhiều cái đáng xem. Mọi người đều đang hồi hộp chờ xem liệu ông Tập có thuần phục được con hổ này hay không.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét