Xét tổng quan các yếu tố từ vị trí địa lý, lịch sử, điều kiện kinh tế- chính trị- xã hội... đã tạo nên một đất nước Trung Quốc bành trướng cực đoan như ngày nay.
Trung Quốc (TQ) là nước lớn với diện tích xấp xỉ 9,6 triệu km2, dân số 1,35 tỷ người- đông nhất hành tinh và là một trong những chiếc nôi văn minh của nhân loại.
Trong suốt thời kỳ phong kiến, TQ luôn cho mình là thiên triều, gây chiến tranh xâm lược và bắt các nước nhỏ phải triều cống. Chủ nghĩa bành trướng đại Hán được thai nghén từ xa xưa và nay đã lộ nguyên hình.
Trong lịch sử cận đại, những năm 1800 TQ thất bại từ cuộc chiến tranh thuốc phiện và bị nhiều nước nhỏ áp đặt thống trị, chia xẻ lãnh thổ, đây là một nỗi nhục lịch sử với một đại quốc nên TQ luôn tìm cơ hội báo thù, rửa hận.
TQ là Ủy viên thường trực Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc, có quyền phủ quyết các nghị quyết của Hội đồng bảo an, là vị trí cực kỳ quan trọng có lợi cho TQ tạo ảnh hường lên nhiều nước trên thế giới.
Sang thế kỷ 21 kinh tế TQ phát triển nóng, GDP lên tới 10.000 tỷ usd/năm, là nền kinh tế thứ 2 thế giới. Tiềm lực quân sự vì thế tăng theo, chiếm vị trí thứ 2 thế giới (cùng với Nga).
Thời gian này tình hình thế giới có nhiều khó khăn phức tạp do khủng hoảng kinh tế, chiến tranh ở Trung Đông, chiến tranh lạnh Nga- Mỹ và phương Tây... tạo cơ hội "thế giới đại loạn, TQ đại lợi".
8 năn ở cương vị Tổng thống Mỹ, Obama thực hiện đường lối ngoại giao- quân sự mềm dẻo, thiếu cương quyết trong các hoạt động chính trị- quân sự, tạo cơ hội cho TQ trỗi dậy.
Liên Hợp Quốc không đủ khả năng ràng buộc các nước thành viên thực hiện nghiêm túc luật pháp quốc tế. Ngay cả phán quyết của PCA về biển Đông cũng không có tác dụng trên thực tế, hoàn toàn không có hiệu lực để thi hành bản án.
LHQ và các nước thành viên (trừ Mỹ) không có hành động trực tiếp ngăn chặn chiến lược "đường lưỡi bò" của TQ ở biển Đông.
Việt Nam là cửa ải đầu tiên ngăn chặn TQ tiến ra biển Đông lại quá hèn yếu, nhu nhược, luôn thỏa hiệp và nhân nhượng TQ.
Biển Đông là cửa ngõ quan trọng để TQ tiến ra Thái Bình Dương, áp đặt luật chơi "đại Hán".
Các yếu tố trên đã tạo điều kiện cho TQ bước đầu thành công trong chiến lược độc chiếm biển Đông.
Nếu Mỹ, EU, Nhật... LHQ không ngăn chặn TQ độc chiến biển Đông, bành trướng ra thế giới thì chủ nghĩa bành trướng đại Hán sẽ hủy hoại các giá trị nhân văn của nhân loại, kéo nền văn minh nhân loại về thời kỳ man rợ.
Phạm Văn Hải