(Quan hệ quốc tế) - Thỏa thuận ngừng bắn đã được ký kết nhưng hòa bình ở Donbass vẫn rất mong manh. Một nghịch lý là nó chỉ đến khi Nga-Mỹ đạt được sự đồng thuận.
Hòa bình mong manh ở đông nam Ukraine
Thỏa thuận hòa bình giữa quân chính phủ và phe ly khai Ukraine - tức 2 nước Cộng hòa thuộc Liên bang thống nhất Novorossiya đã được ký kết. Tuy nhiên, dù Liên Hợp Quốc và OSCE kêu gọi không sử dụng lệnh ngừng bắn để giành lợi thế ở mặt trận, quân đội Ukraine đang tích cực tái trang bị và tăng cường vị thế của mình ở miền Đông Ukraine.
Nhìn chung, có vẻ như chính quyền Kiev và hai nước cộng hòa ở vùng Donbass đang sống trong hai thế giới song song. Liên tục trong những ngày qua các vòng đàm phán giữa Ukraine với Cộng hòa nhân dân Donetsk (DPR) và Cộng hòa nhân dân Lugansk (LPR) đã được tiến hành tại Minsk (thủ đô Belarus), qua vai trò trung gian của Nga và OSCE.
Kết quả là một bản ghi nhớ chi tiết về tiến độ thực hiện thỏa thuận ngừng bắn ở phía Đông Ukraine đã được ký kết vào ngày 5 tháng 9, thỏa thuận hướng dẫn được hoàn tất vào ngày 19-9. Điều khoản thứ nhất và cũng là điều kiện tiên quyết nhất của văn kiện này nhấn mạnh rằng, các bên phải nghiêm túc thực hiện lệnh ngừng bắn.
Bản ghi nhớ cũng quy định loại bỏ các vũ khí có đường kính vượt quá 100 mm ở khoảng cách ít nhất là 15km mỗi bên và cấm bố trí vũ khí và thiết bị quân sự hạng nặng trong khu vực dân cư, dỡ bỏ các bãi mìn đã có và không tạo ra những bãi mìn mới. Như vậy, thỏa thuận đã thành lập một khu vực an ninh 30km, tức một vùng đệm phi quân sự giữa 2 bên.
Trên khu vực này tất cả các hoạt động chuyển quân và vũ khí trang bị xâm phạm vào vùng đệm cùng toàn bộ các chuyến bay sẽ bị cấm, kể cả máy bay không người lái, ngoại trừ các phi cơ thuộc phái đoàn quan sát viên OSCE, chịu trách nhiệm giám sát lệnh ngừng bắn.
 |
Cuộc nội chiến ở Ukraine là “ván cờ” của Nga với Mỹ và NATO?
|
Các nhân vật được ủy quyền đã ký vào bản ghi nhớ, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon cũng đã chấp thuận văn kiện này nhưng hòa bình ở Donbass vẫn rất mong manh vì cả 2 bên đang có những mâu thuẫn thuộc dạng đối lập gay gắt, không thể điều hòa.
Về phía chính phủ, các nhà máy quân sự địa phương đang hoạt động hết công suất, chế tạo xe thiết giáp, mới khôi phục hoạt động các xe bọc thép cũ và ngay lập tức được gửi đến phía Đông của đất nước, các hệ thống tên lửa đạn đạo Toucka-U, các hệ thống rocket nhiều nòng BM-21 Grad, BM-30 Smech được huy động tối đa.
Ở khu vực Đông Nam, Kiev đang tập hợp lực lượng vũ trang, tăng cường vũ khí, trang bị; đào hào, lập chướng ngại vật. Thậm chí Kiev còn đang triển khai xây dựng “vạn lý trường thành” trên 2000km dọc tuyến biên giới với Nga để ngăn chặn dòng chiến binh và vũ khí xâm nhập nước này.
Có thể nhận thấy một điều khá rõ ràng là quân đội Ukraine đang tích cực tái trang bị. Tuần trước, Tổng thống Poroshenko đã thực hiện chuyến công du xuyên Đại Tây Dương, đến thăm Canada, Hoa Kỳ và yêu cầu cung cấp thiết bị quân sự hạng nặng và các loại vũ khí khác.
Về phát ngôn chính thức, Mỹ và các nước NATO đã phủ nhận cung cấp các trang bị phi sát thương, chỉ hỗ trợ Ukraine về mặt tài chính, hậu cần để cải thiện hệ thống an ninh, quân đội. Nhưng Kiev vẫn công khai bày tỏ thái độ cương quyết không từ bỏ ý muốn của mình.
 |
Quân đội Ukraine đang tranh thủ “xốc lại đội hình” chuẩn bị cho một cuộc chiến mới?
|
Kiev còn tuyên bố “đã nhận được những trang thiết bị quân sự cần thiết nhất” từ các nước đồng minh NATO. Tuy các nước này một mực phủ nhận nhưng nếu không có thì làm sao Kiev dám tuyên bố mạnh mẽ như thế? Giữa lúc hy vọng hòa bình đang nhen nhóm ở Donbass, những tuyên bố và hành động như trên liệu có mang tính xây dựng?
Vào ngày 22-9, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Ukraine Andrey Lysenko nói rằng, điều khoản thứ nhất của bản ghi nhớ là không khả thi, vì thế không nên chú ý đến những điều khoản khác. Theo lời ông, quân đội Ukraine sẽ tiếp tục tập hợp lực lượng vũ trang đúng theo kế hoạch chiến thuật và chiến lược đã đề ra.
Ukraine: “Con tốt thí” trên bàn cờ chính trị Nga-Mỹ?
Theo chiều ngược lại, phe ly khai cũng bày tỏ quan điểm đối lập của mình. Lãnh đạo 2 nước Cộng hòa tự xưng ở Donetsk và Lugansk đã không dưới 1 lần tuyên bố thẳng thừng là không cần “quyền tự trị mở rộng” của Kiev bởi họ đã có “quyền độc lập”, đồng thời tẩy chay bầu cử quốc hội Ukraine vào ngày 26-10 tới.
Tuy vẫn chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán và ký vào thỏa thuận nhưng có thể khẳng định chắc chắn là phe ly khai đông nam Ukraine sẽ cương quyết bảo lưu “quyền độc lập” trong khuôn khổ Liên bang độc lập Novorossiya mà họ đã tuyên bố, còn Kiev chắc chắn sẽ không bao giờ để điều đó xảy ra.
Quan điểm đối lập, hành động trái ngược còn được thể hiện ở những nhân vật được coi là “ông bầu” của Kiev và Donbass. Cả Mỹ-NATO và Nga đều đang ráo riết tập trận và có những hành động bị nghi ngờ là “đạo diễn kịch bản” ở Ukraine, đồng thời cung cấp vũ khí, trang bị cho lực lượng được mình hậu thuẫn.
 |
Các chiến binh ly khai tại một trạm kiểm soát ở Makiivka, cách thành phố Donetsk 15 km về phía đông
|
Các cuộc diễn tập của cả 2 bên diễn ra dồn dập, đủ mọi quy mô và khoa mục, kèm theo đó là những cáo buộc của cả 2 bên về những “âm mưu, ý đồ xấu” của đối phương. Ngoài ra, còn có cả những vụ đụng độ, chạm mặt, ví dụ như vụ máy bay Nga “theo kèm” chiến hạm Canada trên biển Đen, hay chiến đấu cơ Mỹ-NATO ngăn chặn máy bay ném bom Nga.
Mỹ và đồng minh luôn mong muốn xiết chặt vòng vây xung quanh Nga nhằm ngăn chặn sự trỗi dậy của một cường quốc mà họ lo ngại nhất trên thế giới, còn ngược lại, Moscow đang làm tất cả để đẩy lùi xu thế “đông tiến” của Washington và Brussels. Vì thế, Ukrane biến thành “con tốt thí” trong ván cờ chiến lược Nga-Mỹ.
Những tuyên bố và hành động đầy mâu thuẫn của Washington và Moscow cho người ta nhận thấy, cả 2 ông lớn Nga-Mỹ vẫn chưa hài lòng với kết quả ngừng bắn tạm thời và đang tiếp tục “điều binh khiển tướng” ở đông nam Ukraine. Thỏa thuận ngừng bắn này chính là thời gian tạm nghỉ để hai bên “xốc lại đội hình” mà thôi.
Tuy cả Washington và Moscow đều bác bỏ những cáo buộc của nhau nhưng nhiều chuyên gia quân sự và học giả trên thế giới đều khẳng định, mặc dù không có chứng cứ nhưng việc Mỹ và Nga đang “tuồn” vũ khí trang bị để tăng cường lực lượng cho Kiev và Donbass là điều hoàn toàn có thật.
 |
Các chuyên gia của OSCE đến giám sát lệnh ngừng bắn ở đông nam Ukraine
|
Tuyên bố của Kiev về việc Washington và đồng minh cung cấp vũ khí tấn công chính xác cho quân đội nước này cùng sự mạnh lên bất thường của phe ly khai sau những chuyến hàng “viện trợ nhân đạo” của Moscow đã chứng minh luận điểm trên và khẳng định rằng, cả 2 phe sẽ không dừng lại và sẽ làm hết sức để đạt mục đích của mình.
Hòa bình ở Ukraine chỉ đến khi Nga và Mỹ thống nhất được quan điểm với nhau nhưng điều đó là rất khó. Ukraine chính là “con sông” để Mỹ “đẩy tốt sang hà” nên Mỹ-Ukraine không muốn mất khu vực đông nam, ngược lại, nó cũng là chiến tuyến để Nga chặn đứng bước tiến của NATO nên Donbass sẽ không quay về với Kiev.
Điều này cho thấy, Ukraine và phe ly khai chắc chắn sẽ không nhượng bộ trong những vòng đàm phán tiếp theo, rất nhiều khả năng là đông nam nước này sẽ tiếp tục chìm trong khói lửa của cuộc nội chiến. Hòa bình thực sự sẽ chỉ đến khi một trong 2 bên thất bại đến mức không thể gượng dậy, phải chấp nhận yêu sách của đối phương.
Dự kiến, hòa bình tạm thời sẽ kéo dài đến hết cuộc bầu cử quốc hội Ukraine vào ngày 26-10, bởi Donetsk và Lugansk đã tẩy chay cuộc bầu cử. Xu hướng chống ly khai đang “hừng hực” trong giới chính trị gia và quan chức quân sự nước này và Verkhodna Rada mới không có các nghị sĩ vùng Donbass chắc chắn sẽ không cho phép khu vực đông nam được độc lập.
- Thiên Nam
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét