Tổng thống Nga Vladimir Putin vừa có cuộc gặp gỡ báo chí hôm thứ Ba 4/3, trong đó ông trả lời các câu hỏi liên quan tới tình hình Ukraine.
Cuộc họp báo này được thực hiện bằng tiếng Nga. Sau đây là một số ý chính, theo tường thuật của thông tấn xã Nga Ria Novosti.
Tình hình Ukraine
Chỉ có thể có một đánh giá: đây là một cuộc đảo chính có vũ trang. Không ai có thể tranh cãi về điều này. Tuy nhiên câu hỏi đối với tôi là: mục đích để làm gì? Ông Yanukovich, thông qua sự trung gian của các bộ trưởng ngoại giao, hôm 21/2 đã ký thỏa thuận, mà theo đó ông ta gần như đã trao chính quyền, ông ta đồng ý với tất cả những gì phe đối lập đòi hỏi - cả bầu cử tổng thống và Quốc hội trước thời hạn, cả quay trở lại Hiến pháp 2004.
Ông ta cũng đã đồng ý không sử dụng vũ lực. Hơn thế nữa, ông ta ra lệnh cho lực lượng cảnh sát rút lui. Thế mà ông ta vừa lên đường đi Kharkov thì người ta chiếm luôn nhà của ông. Ông ta không còn có cơ hội nào để tái cử, tất cả các đồng nghiệp của tôi đều đồng ý với điều này. Thế thì tại sao lại phải đẩy cả nước vào tình trạng hỗn loạn hiện giờ? Không có câu trả lời nào [cho câu hỏi này].
Phô diễn quyền lực, theo tôi, là hành động ngu dốt. Người ta đã làm rung chuyển phía nam và đông nam Ukraine bằng những hành động kiểu này.
Những người lính Berkut lúc đó chỉ có lá chắn, mà người ta bắn súng vào họ. Ai ra lệnh thì tôi không biết. Tôi chỉ biết những gì Yanukovich nói với tôi, và ông ta nói với tôi rằng ông không ra lệnh nào như thế. Hơn thế nữa, ông ta đã gọi điện cho tôi, và tôi đã bảo ông ấy không nên làm như vậy.
Tôi đã nói với họ (chính quyền mới tại Ukraine) hàng nghìn lần, rằng "các quý vị làm xáo động đất nước để làm gì?", "các quý vị đang làm gì đây?". Nói chung, cần phải thông qua hiến pháp mới, mang nó ra trưng cầu dân ý, làm sao để tất cả các công dân Ukraine đều cảm thấy rằng họ có ảnh hưởng tới sự hình thành các nguyên tắc cơ bản [cho xã hội]. Nhưng đây không phải việc của chúng ta.
Rõ ràng đây là chiếm chính quyền bằng vũ trang, có phải không? Vi phạm hiến pháp, có phải không? Vậy thì tại sao khi chúng ta chứng minh rằng đây là đảo chính trái hiến pháp người ta lại nói "không, đây là cách mạng".
Nếu đây là cách mạng, thì tôi thấy khó có thể không đồng ý với một số chuyên gia nói rằng trong lãnh thổ này đang nảy sinh một chính quyền mới mà chúng ta chưa ký kết một văn bản ràng buộc nào hết cả.
Tình hình cách mạng như thế này đã hình thành từ những ngày đầu độc lập của Ukraine. Người dân thường Ukraine đã phải chịu đựng suốt các thời Nikolai Đẫm máu, thời Kravchuk, thời Yuschenko.
Người dân muốn thay đổi, nhưng không thể khuyến khích các thay đổi bất hợp pháp. Nền kinh tế tại các nước hậu Soviet còn yếu ớt, hành động bằng phương thức bất hợp hiến là không nên.
Tôi thậm chí không hình dung ra (ai có thể trở thành tổng thống mới của Ukraine). Sau các diễn biến như vừa rồi thì thật khó có thể dự đoán điều gì. Có thể xảy ra những phương án bất ngờ nhất. Khi mà người dân đòi hỏi một cách chính đáng những thay đổi sâu rộng trong nền chính trị và người mới lên cầm quyền thì có nguy cơ là cũng có thể nảy sinh tâm lý dân tộc chủ nghĩa, bài Do thái, tư duy cực đoan...
Tất cả các mối quan hệ kinh tế và nhân đạo của chúng ta chỉ có thể phát triển sau khi tình hình được bình ổn và bầu cử tổng thống.
Khả năng ảnh hưởng của nước ngoài
Mọi việc đều đã được chuẩn bị kỹ càng (nói về chiếm chính quyền ở Kiev). Các huấn luyện viên phương Tây đã rất cố gắng. Nhưng nếu như chính quyền mà mạnh thì các phần tử dân tộc chủ nghĩa đã không thể thực hiện được những cuộc sát hại mà bây giờ chúng ta đang chứng kiến. Đôi khi tôi cảm thấy rằng, có ai đó đang ngồi đâu đó ở nước Mỹ và làm thí nghiệm mà không hiểu rõ hậu quả của những gì họ đang làm.
Họ làm thế để làm gì thì không có câu trả lời. Họ đã biến đời sống chính trị ở Ukraine thành một tấn bi hài kịch.
Chúng ta đang để người dân làm quen với suy luận rằng người ta có thể vi phạm được thì mình cũng có thể - để rồi chỉ có hỗn loạn. Hành xử như con voi trong cửa hàng đồ sứ thì thật là nguy hiểm. Thay đổi chính quyền cần được thực hiện bằng con đường hợp pháp, trong khuôn khổ hiến pháp hiện hành.
Tính chính danh
Quốc hội hiện nay chỉ một phần là hợp pháp, còn lại thì không. Người hiện đang làm tổng thống tạm quyền không có tính chính danh gì hết. Chỉ có một vị tổng thống mà thôi, tuy ông ta không có quyền gì nhưng từ khía cạnh luật pháp thì tổng thống hợp pháp của Ukraine vẫn là Yanukovych.
Ở thành phố Dnepropetrovsk người ta đã đưa ngài Kolomoisky lên nắm quyền, mà ông ta thì là một tay lừa đảo, mấy năm trước còn chơi khăm cả nhà tài phiệt Abramovich của chúng ta. Đưa một kẻ như thế lên làm thống đốc thì tất nhiên là người dân sẽ không hài lòng. Cần phải cho người dân quyền quyết định số phận của gia đình mình, khu vực của mình. Họ phải được tham gia định đoạt số phận đất nước của mình.
Ở mức cao nhất thì tại Ukraine không có người tương nhiệm với tôi vì không có tổng thống được bầu cử toàn dân. Nếu như bầu cử diễn ra trong bối cảnh khủng bố như bây giừ thì tất nhiên chúng tôi sẽ không công nhận kết quả.
Quốc hội Crimea theo đúng quy trình và luật pháp tại kỳ họp của Hội đồng Tối cao đã bầu chọn ra thủ tướng mới. Đây là điều hợp pháp, theo đúng trình tự và không có vi phạm.
Khả năng đưa quân vào Ukraine
Hiện thì chưa cần thiết, nhưng vẫn có khả năng. Các cuộc tập trận mới rồi của chúng tôi hoàn toàn không có liên quan gì tới các sự kiện ở Ukriane.
Sử dụng quân sự là chuyện bất đắc dĩ. Nhưng chúng tôi có yêu cầu của tổng thống hợp pháp của Ukraine, ông Yanukovych, xin trợ giúp quân sự để bảo vệ công dân Ukraine.
Chúng ta thấy sự lộng hành của những kẻ tân phát xít, dân tộc chủ nghĩa, bài Do thái, tại một số nơi ở Ukraine, kể cả Kiev. Đưa quân vào là hành động bất đắc dĩ.
Chúng tôi cho rằng Ukraine là láng giềng gần gũi nhất, nước cộng hòa anh em của Nga. Lực lượng vũ trang của hai nước chúng ta là bạn bè, là đồng ngũ. Tôi tin chắc rằng binh lính Ukraine và binh lính Nga sẽ luôn chung một chiến hào. Chính điều đó hiện đang diễn ra ở Crimea. Không có đụng độ gì, không có nổ súng gì cả.
Chúng tôi chỉ làm đúng một điều là tăng cường bảo vệ công dân của chúng tôi. Chúng tôi không định can thiệp, nhưng chúng tôi cho rằng tất cả các công dân Ukraine phải cùng có được quyền tham gia vào cuộc sống của đất nước và định đoạt tương lai của đất nước giống như nhau.
Đó là lực lượng dân phòng địa phương (tại khu vực Crimea). Chúng tôi không tham gia huấn luyện họ.
Chúng tôi sẽ không chiến đấu với nhân dân Ukraine. Nếu như chúng tôi quyết định mang quân vào thì chỉ có mục đích là bảo vệ công dân. Chúng tôi không hành động để ép buộc, chỉ bảo người khác làm việc gì nhưng tất nhiên chúng tôi không thể đứng yên nhìn người dân nói tiếng Nga bị truy bức, tiêu diệt, nhục mạ. Tôi mong rằng chuyện đó sẽ không xảy ra.
Về ông Viktor Yanukovych
Ông ta không còn tương lai chính trị gì nữa. Chúng tôi liên quan tới ông ta hoàn toàn là vi ̀lý do nhân đạo. Tôi cho là nếu ông ta còn ở đó thì chắc sẽ bị thủ tiêu.
Ông ta không từ chối ký thỏa thuận về hội nhập châu Âu và hành động trong khuôn khổ hiểu biết của mình. Tôi có gặp ông ta hai hôm trước, ông ta còn sống, khỏe mạnh và cũng chúc các quý vị sức khỏe. Có khi tới đám tang những kẻ tung tin [Yanukovych qua đời] ông ấy mới cảm lạnh ấy chứ.
Về Yulia Tymoshenko
Tình hình trước kia khác bây giờ, trước kia chúng tôi có quan hệ bởi các hoạt động chung. Cũng có cãi cọ nhưng nói chung là quan hệ công tác có tính xây dựng. Nếu bà ấy muốn thì cứ tới [Nga], nhưng nay bà ấy không còn là đại diện chính quyền nữa.
Giá gas
Gazprom sẽ không quay lại giá cũ nữa, tập đoàn này không muốn tiếp tục chính sách giảm giá hiện thời, vốn đã thỏa thuận là sẽ áp thực hiện hay không theo từng quý một. Gazprom giảm giá, chính phủ Nga cho chịu đợt đầu nhưng chính thức thì đó không phải là cho vay mà là bảo đảm mua hàng. Phía Ukraine phải trả hết nợ, bắt đầu từ nửa cuối năm ngoái, cũng như trả các khoản hiện nay.
Nợ cũ chưa được trả, các khoản hiện nay cũng chưa trả hết. Dĩ nhiên là trong hoàn cảnh này thì Gazprom phải nói là nếu đằng nào các quý vị cũng không trả nợ thì hãy quay lại giá bình thường. Đây hoàn toàn là việc làm ăn của Gazprom.
Trợ giúp tài chính cho Ukraine
Về nguyên tắc chúng tôi sẵn sàng cân nhắc các bước tiếp theo [về các khoản cho vay], nhưng các đối tác phương Tây của chúng tôi yêu cầu không làm như vậy. Họ yêu cầu chúng tôi cùng hợp tác nhằm thúc giục chính phủ Ukraine thực hiện cải cách vực dậy nền kinh tế. Chính phủ hiện đang nghiên cứu các phương án khác nhau.
Trợ giúp tài chính cho Crimea
Tất nhiên là chúng tôi sẽ giúp.
Về số phận Crimea
Câu hỏi về sáp nhập Crimea vào lãnh thổ Nga không ̣được đề ra. Người dân Crimea có quyền quyết định vận mệnh của mình trong điều kiện tự do biểu đạt. Không ai có thể tước quyền tự định đoạt của một dân tộc. Chúng tôi không bao giờ khiêu khích hay kích động tâm lý. Chỉ có người dân sống tại những nơi đó có quyền quyết định số phận của mình.
Phản ứng quốc tế
Người ta cáo buộc hành động của chúng tôi là bất hợp pháp, nhưng cần phải nhớ lại hành động của Hoa Kỳ ở Iraq, Libya, nơi họ hành xử hoặc không có sự phê chuẩn nào hoặc xuyên tạc các phê chuẩn của quốc tế. Các đối tác của chúng tôi luôn vạch ra rất rõ các mục tiêu địa chính trị của mình. Rồi sau đó họ bắt cả thế giới đi theo mình, ai không chịu theo thì họ chế nhạo.
Hành động của chúng tôi hoàn toàn phù hợp với các tiêu chuẩn quyền quốc tế, bởi vì chúng tôi có lời thỉnh cầu của vị tổng thống hợp pháp, phù hợp với những lợi ích của chúng tôi, bởi vì chúng tôi giúp đỡ những người gắn bó với chúng tôi về cả phương diện văn hóa và lịch sử.
Khả năng trừng phạt Nga
Những ai đang nghĩ đến việc trừng phạt Nga cần cân nhắc các hậu quả của chúng. Trừng phạt sẽ gây thiệt hại cho cả hai bên, cần nghĩ tới điều này. Các đối tác của chúng tôi đã ủng hộ việc chiếm chính quyền bằng vũ lực, công nhận tính chính danh của những người chiếm chính quyền. Chúng tôi cho rằng tất cả các đe dọa hướng tới chúng tôi là vô tác dụng và nguy hại.
Về nhóm G8 thì tôi không rõ. Chúng tôi đang chuẩn bị cho hội nghị G8 (ở Sochi), chúng tôi sẵn sàng tiếp đón các đồng nghiệp. Nhưng nếu họ không muốn đến thì thôi cũng chẳng cần.
Về khả năng triệu hồi đại sứ từ Hoa Kỳ
Chúng tôi thấy tuyên bố của các chính trị gia khác nhau, triệu hồi đại sứ là biện pháp bất đắc dĩ nhưng nếu cần thì có thể sẽ được sử dụng. Tôi thì tôi không muốn. Trong hợp tác quốc tế không chỉ có nước Nga, mà các đối tác của chúng tôi cũng quan tâm tới hợp tác với chúng tôi và điều này không dễ gì mà vi phạm được.
Theo BBC
