NỤ HÔN THIÊN THẦN

Từ trước ông cha ta đã dạy
Trà tam rượu tứ ái tình đôi
Nay dưới trăng khuya đành phá lệ
Say sưa vô tửu một mình thôi.

Rượu nồng men thuốc đắng trên môi
Sương đêm thấm ướt áo ta rồi
Biết gửi cùng ai niềm tâm sự

Chỉ biết cùng  SÁO  kết bạn đời.

***
Ôm hôn người đẹp mãi chán thôi

Bụi trần son phấn nhạt phai rồi

Còn đâu hứa hẹn tình chung ấy

Trống vắng trong lòng... SÁO hôn tôi.

 Phạm Hải

Việt Nam lại phải che mặt vì... quá ngượng

(Tin tức thời sự) - Một nhóm CĐV thiếu văn hóa đã khiến cho các VĐV quốc tế dự giải cầu lông Ciputra Hà Nội sửng sốt.

• Hà Lan hoảng sợ khi tặng áo mưa, người Việt lên cướp
• Quá nhục trước cảnh giành giật áo mưa của người Hà Nội!

Ở lượt trận chung kết diễn ra vào chiều 30/3, giải đã chứng kiến những hình ảnh xấu xí từ một bộ phận khán giả có mặt tại nhà thi đấu Cầu Giấy. 

Do số lượng khán giả quá đông, các dãy ghế trên khán đài đều chật kín, người ngồi lên cả lối đi nên BTC giải đã không thể kiểm soát nổi và một nhóm khán giả đã tràn xuống cả sân nhà thi đấu.

Tranh cướp nhau một cây vợt cầu lông được VĐV tặng

Trong quá trình diễn ra các trận chung kết, BTC đã nhiều lần phải dùng loa nhắc nhở khán giả không được trèo trên tường, ngồi chênh vênh lên thành lan can vì sợ sự cố đáng tiếc có thể xảy ra; đồng thời yêu cầu khán giả không được bật đèn flash khi quay phim, chụp ảnh để không làm ảnh hưởng tới chất lượng, tính công bằng ở các trận chung kết. Song do thiếu ý thức mà nhiều người vẫn lặp lại những hành động thiếu chuyên nghiệp như trên.

Đáng nói hơn cả, nhiều khán giả quá vô ý thức, làm xấu hình ảnh người hâm mộ Việt Nam cũng như hình ảnh giải đấu trong mắt các VĐV quốc tế dự giải, bởi những màn "cướp vợt" phản cảm.

Điển hình nhất là tình huống cặp VĐV của Nhật Bản sau khi vô địch đôi nữ đã ném vợt lên khán đài tặng khán giả - một hành động thay lời tri ân những khán giả trung lập đã cổ vũ cho mình suốt giải - nhưng khi vợt vừa ném lên, nhiều khán giả đã lao vào giành giật, thậm chí suýt xảy ra ẩu đả để đoạt vợt. Xấu xí hơn là hình ảnh một khán giả đã lao vào sân, cướp chiếc vợt trên tay Yano Chiemi trong sự ngỡ ngàng của nữ VĐV Nhật Bản này.

CĐV lao xuống cướp vợt.

Sau khi giải kết thúc, tay vợt trẻ Phạm Cao Cường viết trên facebook: “Mình cảm thấy thật sự buồn vì người Việt Nam mình có những hành động đó, nhất là với người nước ngoài. Các bạn làm gì thì làm đừng nên làm mất đi cái đẹp, cái tốt của người Việt Nam, đừng để họ nhìn một hai người mà đánh giá cả Việt Nam chúng ta....”.

Cần phải nói thêm, theo tìm hiểu của phóng viên có mặt tại nhà thi đấu chiều 30/3, bên cạnh những người hâm mộ cầu lông là người Hà Nội, có rất đông khán giả là người các tỉnh khác, hiện đang học tập, lao động tại Thủ đô.

Đây không phải là lần đầu tiên hình ảnh người Việt Nam xấu xí trong mắt bạn bè quốc tế. Trước đó, chị Phạm Thu Giang làm công tác báo chí văn hóa tại Đại sứ quán Hà Lan, cũng là người tổ chức chương trình hát áo mưa miễn phí cho người qua đường đã cảm thấy hoảng sợ trước ứng xử lạ của người dân.

Bắt đầu vào lúc 2h00 chiều 12/9/2013, chương trình “Đừng để bị ướt mưa!" được tổ chức ở một sân khấu ngoài trời, tại cửa của UBND quận Ba Đình. Nội dung của sự kiện ngày hôm đó bao gồm hoạt động trao tặng 3.000 chiếc áo mưa miễn phí cho người qua đường.

Mở đầu sự kiện, đại diện người Hà Lan có những lời chúc tốt đẹp tới người dân xung quanh đang có mặt tại đó.

Tuy nhiên, chỉ vài phút sau đó, không khí thay đổi nhanh chóng và trở nên hỗn loạn, mọi người tranh giành nhau, ai cũng cố gắng lấy nhiều nhất những món quà thiện chí về tay mình. Có người còn trèo lên cả sân khấu để cướp từ tay các tình nguyện viên và nhân viên đại sứ quán.

Nhiều người hò hét xung quanh khu vực phát áo mưa khiến quang cảnh trước UBND quận Ba Đình trở nên lộn xộn và khó hiểu. Chỉ 35 phút sau khi chương trình bắt đầu, 3.000 chiếc áo mưa đã được lấy sạch.

Sau sự kiện này đã để lại những hình ảnh rất xấu của người dân Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế.

Không những thế, ngày 10/2 vừa qua, công nhân công ty cây xanh Hà Nội có mặt thu gom các chậu hoa trang trí quanh bờ hồ Hoàn Kiếm, song nhiều người dân vẫn thản nhiên bê các chậu hoa trang trí về trong sự “bất lực” của các công nhân này.

Bà Nguyễn Hòa Hợp - Phó Giám đốc Công ty Cây xanh Hà Nội cho biết, hằng năm, sau khi trang trí các điểm công cộng vào dịp lễ, Tết, phía công ty đều cắt cử nhân viên trực bảo vệ.

Cũng theo bà Hợp, sau khi kết thúc các dịp lễ, Tết, công ty đều khẩn trương thu hồi hoa và cây cảnh về, không để người dân lấy, gây mất mỹ quan đô thị, mất hình ảnh đẹp của thủ đô trong mắt du khách. Tuy nhiên người dân vẫn có những hành động làm xấu hình ảnh của thủ đô.

Thùy Vân (Đất Việt )

Lấy chân thành xóa hố sâu thù hận

TT - Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Thanh Sơn cho biết chuyến tàu thăm quần đảo Trường Sa của bà con kiều bào được tổ chức tới đây sẽ có lễ cầu siêu tại đảo Trường Sa Lớn và dọc hành trình hướng đến các anh hùng liệt sĩ Quân đội nhân dân VN, chiến sĩ VN cộng hòa đã tử trận để bảo vệ Hoàng Sa và các thuyền nhân tử nạn.

Những vòng hoa được thả xuống biển trong buổi lễ tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ hi sinh trên vùng biển Trường Sa (tháng 5-2013) - Ảnh: nguyễn khánh

>> Cầu siêu cho tất cả những người hy sinh vì biển đảo
>> Những anh hùng bất tử trong lòng Tổ quốc! 
>> Xây đền tưởng niệm 64 Anh hùng Gạc Ma - Biển Đông

Trả lời phỏng vấn riêng Tuổi Trẻ chiều 4-4, ông Sơn nói chuyến thăm Trường Sa của bà con kiều bào lần này là chuyến đi thứ ba, có ý nghĩa rất lớn là tiếp tục khẳng định quyết tâm bảo vệ biển đảo.

Thuyền nhân tử nạn là nạn nhân chiến tranh

* Được biết chuyến đi thứ ba này có sự tham dự của một số nhân vật chống đối, ông có thể tiết lộ gì thêm?

Ảnh: Nguyễn Khánh

- Chuyến đi này chúng tôi đã vận động, mời về một số nhà báo, một số người xưa nay vẫn chống đối rất cực đoan. Cách đây hơn một tuần, tôi đã đi công tác nước ngoài và vận động, đưa về một số người cực đoan, chống đối quyết liệt để họ đến với Trường Sa nhằm chứng minh những việc chúng ta đang làm.

Tôi tin rằng những người này về sẽ tiếp tục chứng kiến để khẳng định sự thật, chân lý mà chúng ta đang thực hiện, để bảo vệ từng mét nước, từng hòn đảo. Chuyến đi lần này thêm một lần nữa khẳng định với kiều bào về chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc, cũng để khẳng định kiều bào là một phần không thể tách rời của cộng đồng dân tộc VN, họ đã và đang đóng góp không nhỏ cho sự nghiệp bảo vệ biển đảo. Chuyến đi cũng thêm một lần nữa nhắn nhủ với bà con kiều bào rằng chúng ta đang làm tốt nhiệm vụ thay họ giữ gìn chủ quyền của Tổ quốc.

Trong chuyến đi lần này, chúng tôi cũng kế thừa truyền thống đại đoàn kết của các chuyến đi trước là mời đại diện sáu tôn giáo lớn tham dự, sẽ tổ chức các lễ cầu siêu ở đảo Trường Sa Lớn và trên đường đi cho những anh hùng liệt sĩ của Quân đội nhân dân VN đã hi sinh trong quá trình bảo vệ biển đảo. Chúng ta cũng ghi nhận sự hi sinh của những người lính VN cộng hòa trong lực lượng hải quân đã bảo vệ Hoàng Sa năm 1974.

Chúng ta cũng tưởng nhớ và thương tiếc những người dân VN vô tội đã ra đi và bị chết trong cuối thập kỷ 1970, đầu thập kỷ 1980. Chúng tôi coi những thuyền nhân tử nạn là những nạn nhân chiến tranh, ra đi vì bị tuyên truyền, kích động bởi thông tin một chiều, bởi khó khăn về đời sống kinh tế và nhiều nguyên nhân khác, vậy thì hãy cầu siêu để linh hồn họ được siêu thoát trên vùng biển quê nhà. Qua đó chúng ta cũng mong muốn vùng biển Đông thật sự là vùng biển hòa bình, hữu nghị, còn chủ quyền của chúng ta thì chúng ta phải kiên quyết giữ, những khu vực, hòn đảo đang bị chiếm đóng trái phép tạm thời thì chúng ta sẽ đấu tranh bằng biện pháp hòa bình để đòi lại.

* Việc tổ chức lễ cầu siêu cùng lúc cho các liệt sĩ Quân đội nhân dân VN, quân nhân VN cộng hòa và các thuyền nhân tử nạn có thể tạo ra những tâm tư khác nhau, xin ông giải thích rõ ý tưởng và mong muốn của việc này?

"Hố sâu hận thù sẽ ngăn cách mãi nếu không có những giải pháp đột phá, nếu không có những con người tiên phong dám ngồi lại với nhau, không có những cầu nối chân thành"  NGUYỄN THANH SƠN (Thứ trưởng Bộ Ngoại giao)

- Tôi cho rằng chúng ta là những người chiến thắng, đã có công thống nhất đất nước sau một thời kỳ dài đấu tranh gian khổ để chống thực dân và đế quốc. Hoàng Sa bị mất trong khi vẫn còn chính quyền VN cộng hòa ở miền Nam. Lịch sử để mất Hoàng Sa chúng ta đã biết quá rõ, đó là thời điểm chúng ta đang phải tập trung lực lượng để thống nhất đất nước, đuổi quân xâm lược ra khỏi bờ cõi. Chúng ta cũng hiểu sự hi sinh, mất mát to lớn của nhân dân hai miền Nam - Bắc. Chính vì vậy sau khi thống nhất đất nước, hội nhập với thế giới, từng bước nâng cao vị thế trên trường quốc tế thì chúng ta cũng không quên một bộ phận rất nhỏ trong số những người VN đang định cư ở nước ngoài còn mang trong lòng mình sự hận thù. Bằng chính sách đại đoàn kết dân tộc, chúng ta chân thành kêu gọi họ hãy trở về để tận mắt chứng kiến những việc chúng ta đang làm, để xây dựng một nước VN đoàn kết, độc lập, tự do, phát triển. Tuyệt đại đa số kiều bào, 90% trong số 4,5 triệu người đang sống ở nước ngoài, đã trở về đất nước để thăm viếng, đầu tư, góp một nguồn lực to lớn cho việc xây dựng và bảo vệ đất nước.

Việc chúng tôi tổ chức các lễ cầu siêu cho những người đã ngã xuống, trong đó có những binh sĩ thuộc quân lực VN cộng hòa, họ đã không cầm súng chống lại chúng ta mà đã kiên quyết chiến đấu bảo vệ từng mét nước, từng hòn đảo thuộc quần đảo Hoàng Sa đến cùng, chắc chắn sẽ nhận được sự đồng tình của nhân dân. Việc làm này thêm một lần nữa khẳng định rằng dân tộc VN là một, chủ quyền của VN đối với Hoàng Sa và Trường Sa là nhất quán và rõ ràng với các bằng chứng lịch sử và pháp lý không thể chối cãi.

Cầu siêu cho những người lính thuộc quân lực VN cộng hòa đã hi sinh tại Hoàng Sa cũng khẳng định chúng ta công tâm, thành tâm ghi nhận công lao của những người con ưu tú đã chiến đấu, hi sinh vì sự vẹn toàn của đất mẹ - Tổ quốc VN. Tôi mong muốn rằng chúng ta sẽ thực hiện những việc đại nghĩa như thế này cho đến khi vùng biển Đông thuộc chủ quyền của chúng ta không còn tranh chấp. Chúng ta sẽ đấu tranh đòi lại chủ quyền trên những vùng biển, hòn đảo đang tạm thời bị chiếm đóng. Và chúng ta sẽ tiếp tục các hoạt động này cho đến khi bà con cô bác người Việt trên khắp thế giới quy tụ về một mối, không còn hận thù và chia cắt trong lòng dân.

Phải bằng tấm lòng thành

* Ông đã làm thế nào để thuyết phục những người đối lập trở về tham gia các đoàn thăm Trường Sa?

- Hố sâu hận thù sẽ ngăn cách mãi nếu không có những giải pháp đột phá, nếu không có những con người tiên phong dám ngồi lại với nhau, không có những cầu nối chân thành. Trong rất nhiều năm qua, một số bà con cô bác chúng ta ở bên ngoài đã nghe thông tin một chiều, hiểu không đúng về tình hình đất nước, đặc biệt là chủ quyền biển đảo. Tôi nghĩ rằng việc xây dựng cầu nối giữa nhân dân trong nước với những tổ chức, cá nhân còn chống đối thì trước hết phải bằng tấm lòng thành. Chúng ta là những người chủ đất nước thì phải đến với họ bằng sự chân thành để xóa đi những mặc cảm, những suy nghĩ cực đoan. Qua các cuộc tiếp xúc, bằng các hoạt động khác nhau, chúng tôi đã thể hiện tinh thần như vậy và ngày càng nhiều người trong số họ có mong muốn trở về để tận mắt chứng kiến thực tế đất nước.

* Thưa ông, việc thuyết phục các cơ quan chức năng của VN để những người chống đối được trở về có khó khăn không?

- Rất là khó khăn. Để cho những người đó trở về thì trước hết chúng tôi phải làm việc với các cơ quan chức năng, đặc biệt là các cơ quan an ninh. Chúng tôi cũng phải có những cam kết, thỏa thuận để làm sao những người này về thật sự đem lại cho chúng ta những lợi ích chung: đó là họ sẽ có những phát biểu khách quan, có những nhìn nhận đúng đắn về thực tế đất nước. Còn lại thì mỗi cơ quan có một chức năng, nhiệm vụ và ở đâu cũng vậy, tư tưởng bảo thủ, nghi kỵ cũng vẫn còn. Ý kiến của các cơ quan có thể khác nhau, nhưng tôi cho rằng quan trọng nhất là kết quả cuối cùng. Tôi vẫn nói với các cơ quan truyền thông bên ngoài rằng các bạn không cần phải tô son điểm phấn thêm cho tình hình đất nước, có như thế nào quý vị cứ nói như vậy, nói đúng sự thật chứ đừng bóp méo, cắt vá, xuyên tạc.

* Ông có mong muốn đến lúc nào đó, ngoài các chuyến đi được Nhà nước tổ chức như thế này còn có các chuyến du lịch theo nhu cầu cho kiều bào và khách nước ngoài ra thăm Trường Sa?

- Đây là một ý tưởng rất tốt. Hiện nay chúng ta chưa tổ chức được việc này là do vùng biển đảo đang có tranh chấp với nước ngoài. Trong tương lai, khi công ước về Luật biển được thực thi nghiêm túc, khi các nước tôn trọng những quy tắc ứng xử cùng thiết lập, tôn trọng chủ quyền của nhau thì việc VN tổ chức các chuyến du lịch tới Trường Sa hoàn toàn có thể thực hiện được.

LÊ KIÊN thực hiện

* Thượng tọa THÍCH GIÁC NGHĨA (trụ trì chùa Trường Sa, người sẽ chủ trì lễ cầu siêu tại Trường Sa sắp tới): Để vong linh cha ông siêu thoát và phù hộ cho đất nước Bàn thờ với bài vị thờ những chiến sĩ hi sinh vì chiến tranh, thuyền nhân, người tha hương xa gần... trong chùa ở đảo Song Tử Tây. Bài vị ghi “Cung thỉnh: Phục vì trận vong chiến sĩ chiến tranh nạn dân thất mệnh thuyền nhân vô danh liệt sĩ nam nữ vô chủ viễn cận tha hương nhất thiết oan hồn uổng tử vị tiền” (tạm dịch nghĩa: Bài vị thờ những chiến sĩ chết trận, người dân gặp nạn trong chiến tranh, những thuyền nhân mất mạng, các liệt sĩ không tên tuổi, những người trai gái không rõ gia đình, người gần xa bỏ quê, tất cả các người chết oan uổng) - Ảnh: Q.Hiếu Tất cả sự việc đã xảy ra đều do thời cuộc mà nên. Hậu quả để lại của những sự việc đó làm con cháu xót xa. Tổ chức lễ cầu siêu là để nói lên nỗi niềm của con cháu thế hệ hôm nay tưởng nhớ đến cha ông đã vì những biến cố lịch sử mà phải bỏ mình. Hôm nay con cháu thành tâm mong vong linh cha ông siêu thoát và phù hộ cho đất nước. Lễ cầu siêu cũng như lời hứa của con cháu hôm nay, chúng ta nguyện ngồi lại cùng nhau xây dựng đất nước, bằng mọi cách không để chuyện súng đạn, chiến tranh, đau thương, mất mát xảy ra, chúng ta hướng đến hòa bình. Nếu có khó khăn thì lắng nghe để cùng nhau tháo gỡ. Lễ cầu siêu cũng là lời nhắn nhủ con em phải cùng nhau xây dựng, phát triển đất nước. Q.HIẾU ghi

Hiệu quả rất to lớn Qua hai lần đi, đặc biệt là chuyến đi thí điểm đầu tiên vào năm 2012 mà chúng tôi vẫn gọi là “hành trình đặc biệt Trường Sa” để kiều bào tận mắt chứng kiến. Đặc biệt trong chuyến đi đó chúng tôi mời ba cơ quan truyền thông của người Việt ở nam California (đây là những cơ quan truyền thông xưa nay thường đưa những thông tin rất sai lệch về tình hình đất nước và chủ quyền biển đảo). Sau chuyến đi đó có thể nói hiệu quả rất to lớn, bởi họ đã tận mắt thấy được quyết tâm, nỗ lực, hi sinh và cuộc sống vẫn còn rất nhiều khó khăn của cán bộ, quân dân quần đảo Trường Sa. Qua đó kiều bào thấy được quyết tâm của Đảng và Nhà nước ta trong việc bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, lãnh hải; thấy được tình cảm chân thành của đồng bào trong nước đối với kiều bào ta ở nước ngoài. Đến chuyến đi thứ hai năm 2013 thì họ có những bài viết rất khách quan, trung thực về chủ quyền biển đảo, về đời sống thường nhật của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân huyện đảo Trường Sa. Từ đó đã tạo ra được hình ảnh rất đẹp về Trường Sa đối với đại đa số kiều bào, mặc dù vẫn còn một số rất nhỏ những người cực đoan vẫn không muốn tin vào sự thật đó. Với những người vẫn chưa muốn xóa bỏ hận thù để nhìn vào tương lai thì chúng tôi vẫn đang bằng chính sách đại đoàn kết dân tộc, bằng ngọn cờ hòa hợp, hòa giải để đưa họ về chứng kiến sự thật.

Rất xúc động Sau khi nghe tin sẽ có lễ cầu siêu các liệt sĩ Quân đội nhân dân VN, các chiến sĩ VN cộng hòa hi sinh ở Hoàng Sa và thuyền nhân tử nạn, nhiều người trong cuộc đã chia sẻ với Tuổi Trẻ niềm vui: * Bà ĐOÀN THỊ HƯƠNG (50 tuổi, Q.Lê Chân, Hải Phòng, em gái thứ ba của liệt sĩ Đoàn Đắc Hoạch hi sinh trong sự kiện ngày 14-3-1988 tại Trường Sa): Rất ý nghĩa và nhân văn Có thật là có chương trình đó à? Bố tôi năm nay 77 tuổi, còn mẹ tôi 75 tuổi. Cả gia đình tôi bao nhiêu năm nay ai cũng mong mỏi được một ngày đi ra tận nơi anh mình và các đồng đội của anh đã hi sinh để thắp một nén nhang thôi cũng thỏa lòng. Nhưng gia đình không có điều kiện, không biết đi như thế nào. Gia đình tôi may mắn đã được Nhà nước, quân đội đưa hài cốt anh tôi trở về (liệt sĩ Đoàn Đắc Hoạch là một trong tám liệt sĩ hi sinh trong sự kiện 14-3-1988 đã được tìm thấy). Nhưng còn biết bao gia đình khác chưa đón được con, được anh, được em mình về. Bây giờ mình có chương trình như thế thì quý quá, ý nghĩa lắm. Nếu mình làm được điều đó, tôi tin rằng thân nhân gia đình của những người có con em hi sinh và linh hồn các chiến sĩ đã nằm lại ngoài biển cả sẽ được an ủi hơn rất nhiều. Đó là một chương trình rất ý nghĩa và nhân văn. * Bà HUỲNH THỊ SINH (vợ trung tá Ngụy Văn Thà - người đã hi sinh trong trận hải chiến bảo vệ Hoàng Sa năm 1974): Chồng tôi và đồng đội của ông sẽ xúc động lắm Một sự trùng hợp rất lạ: hôm nay tôi đang về quê, làm thanh minh mộ tổ tiên mình thì nhận được tin xúc động này. Lòng tôi rất vui, tôi nghĩ hương hồn chồng tôi cũng như bao đồng đội của ông nếu biết sẽ xúc động lắm. 40 năm đã trôi qua rồi, bao nhiêu hương hồn chiến sĩ của mình vẫn còn đang nằm lại dưới đáy biển Hoàng Sa, Trường Sa. Tôi cũng như các quả phụ khác tin rằng lễ cầu siêu này chính là một sự công nhận, tri ân những người đã đổ xương máu vì Tổ quốc. Khi về đến nhà, tôi sẽ thắp ngay cho chồng tôi nén nhang để báo tin vui này. * Ông LÊ THANH HẢI (43 tuổi - tiến sĩ, làm việc tại Viện hàn lâm Khoa học Ba Lan): Háo hức một lần được ra Trường Sa Khi nhận được lời mời tham gia chuyến đi ra Trường Sa lần này, tôi rất vui mừng và háo hức. Đây là một dịp để tôi thật sự nhìn thấy tận mắt những gì mà mình đã viết, đã nghiên cứu. Tận mắt chứng kiến cuộc sống của các chiến sĩ ở trên các nhà giàn, ở các đảo chìm, đảo nổi... Vì hiện tại những gì tôi có được chỉ là những nghiên cứu trên sách vở, qua hình ảnh hoặc qua các quan sát của những người khác. Đó là lý do chính mà tôi phải bỏ rất nhiều công việc, dành thời gian cho chuyến đi này. Lần này về nước để đi cùng đoàn ra Trường Sa, tôi có mang theo một số món quà nho nhỏ do các em bé người VN và Philippines sinh sống tại Ba Lan, Anh... dành tặng các em bé VN đang sống trên các đảo Trường Sa. Đây là những món đồ chơi mà các bé mong muốn chia sẻ để các bạn của mình trên các đảo thuộc Trường Sa cũng được chơi những món đồ như vậy. Qua câu chuyện mang những món quà ấy về đây, tôi mong muốn những người Việt đang sinh sống khắp nơi trên thế giới, nhất là thế hệ trẻ, biết và hiểu thêm về chủ quyền biển đảo của nước mình ở biển Đông. Q.VIỆT - M.LĂNG - H.LỘC ghi

Ngư ông đắc lợi

(Dân trí) - Những bất ổn tại Ukraine đang vô tình mang lại cho Trung Quốc không gian ngoại giao mới, khi Nga và Mỹ đang mê mải đối đầu nhau. Không chỉ thế, Bắc Kinh còn là bên hưởng lợi nhiều nhất trong mối quan hệ tay ba Mỹ - Trung – Nga hiện nay.
 >> Bội ước
 >> Giằng xé

Trung Quốc là nước duy nhất hưởng lợi từ sự đối đầu Nga – Mỹ hiện nay.

Ngay từ khi khủng hoảng Ukraine nổ ra, Trung Quốc luôn quán triệt lập trường: “không phản đối Nga, nhưng cũng không ủng hộ phương Tây”. Cũng nhờ chính sách nước đôi này mà không bên nào có thể bắt bẻ được Bắc Kinh, dù là Nga, Mỹ, hay thậm chí Ukraine. Không chỉ thế, Trung Quốc còn nghiễm nhiên trở thành “ngư ông đắc lợi” khi Nga-Mỹ đang bị cuốn vào vòng xoáy đối đầu và tìm mọi cách trừng phạt lẫn nhau.

Cái lợi đầu tiên là Trung Quốc nghiễm nhiên lấy được “cảm tình” của cả Nga và Mỹ.

Với Nga, cảm tình này được thể hiện rất rõ khi đích thân Tổng thống Vladimir Putin công khai bày tỏ biết ơn đối với “sự thấu hiểu” của Trung Quốc và một số nước trong vấn đề Crimea. Trong thông điệp đặc biệt sau khi ký đạo luật chính thức sáp nhập Crimea vào lãnh thổ Nga, ông chủ điện Kremlin đã không ngần ngại chỉ trích "chính sách hai mặt" của Mỹ và châu Âu trong việc đối đầu với Nga, nhưng bên cạnh đó cũng thẳng thắn cảm ơn những nước đã không phản đối Nga trong việc “thu hồi” lãnh thổ. Quốc gia đầu tiên mà ông Putin muốn gửi lời cảm ơn này chính là Trung Quốc, phần vì Trung Quốc đã bỏ phiếu trắng trong phiên họp Hội đồng Bảo an ngay sau khi Crimea đồng ý sáp nhập vào Nga, phần vì Chủ tịch Tập Cận Bình đã "nói riêng" với Putin rằng diễn biến tại Ukraine là “kết quả tất yếu trong sự ngẫu nhiên”.

Với Mỹ, Trung Quốc cũng ghi điểm ngoại giao tương tự khi rất biết cách đưa ra những tuyên bố làm “mát mặt” Washington. Trong cuộc gặp bên lề Hội nghị thượng đỉnh an ninh hạt nhân tại Hà Lan và cuộc điện đàm sau đó giữa ông Tập Cận Bình và Tổng thống Barack Obama, nhà lãnh đạo Trung Quốc luôn ủng hộ nguyên tắc duy trì toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine. Ông cũng không quên nhấn mạnh các bên cần hết sức kiềm chế trước tình hình diễn biến phức tạp tại Ukraine. Quan điểm này của ông Tập tỏ ra rất phù hợp với cách nhìn của Tổng thống Obama trong bối cảnh phương Tây cho rằng nước Nga đang được dẫn dắt bởi cái đầu nóng của ông Putin.       

Cố nhiên, với nghệ thuật ngoại giao khôn khéo và cân bằng như vậy, Trung Quốc đã dễ dàng làm yên lòng cả Mỹ và Nga bằng lập trường trung lập, không nghiêng hẳn về bên nào. Toan tính lớn nhất của Bắc Kinh tại thời điểm này là sẽ sử dụng vị thế trung gian của mình để thực thi chính sách “tái cân bằng quan hệ Nga - Mỹ", qua đó củng cố vai trò trung tâm của Trung Quốc trên bàn cờ địa chính trị thế giới.

Ngoài việc lấy được cảm tình của Nga và Mỹ, cái lợi tiếp theo đối với Bắc Kinh là tạm thời hóa giải phần nào những áp lực từ chiến lược an ninh của Mỹ ở châu Á – Thái Bình Dương. Tất nhiên sẽ là ngây thơ khi tin rằng cuộc khủng hoảng Ukraine sẽ khiến “chú Sam” phải tính toán lại chiến lược xoay trục an ninh vốn đã theo đuổi suốt 2 năm qua, song chí ít nó cũng khiến Washington bị sao nhãng phần nào khi đang tạm thời phải tập trung đối phó với những hành động quyết liệt và mạnh mẽ của Tổng thống Putin ở khu vực không gian hậu Xô Viết.

Cái lợi thứ ba, lớn nhất và cũng thiết thực nhất với Trung Quốc, là chớp được thời cơ mua vũ khí tối tân và dầu mỏ với giá rẻ của Nga. Trong thông báo mới nhất, Nga đã đồng ý bán hệ thống phóng tên lửa hiện đại S-400 cho Trung Quốc. Đây là lần đầu tiên điện Kremli đồng ý bán hệ thống vũ khí tối tân này ra bên ngoài, đặc biệt lại dành cho một đối thủ tiềm tàng của Mỹ trong tương lai. Không chỉ thế, Chủ tịch công ty dầu khí quốc doanh của Nga Rosneft còn khẳng định sẵn sàng bán cho Trung Quốc khối lượng lớn “vàng đen” với giá cực kỳ hữu nghị.

Trên thực tế, những ưu đãi trên của Mátxcơva không nằm ngoài dự tính trước đó của Bắc Kinh.

Ngay sau khi điện Kremlin xúc tiến các thủ tục pháp lý sáp nhập Crimea, các nhà phân tích chiến lược của Trung Quốc đã nhận định rằng trong thế bị cô lập và bị phương Tây trừng phạt, Nga sẽ phải nhanh chóng tìm lối thoát riêng cho mình. Một trong số đó là mở rộng xuất khẩu năng lượng sang Trung Quốc để giảm bớt những tổn thất mà các biện pháp trừng phạt của Mỹ và EU mang lại. Thứ hai, đẩy mạnh bán các kỹ thuật công nghệ và thiết bị quân sự hiện đại cho Trung Quốc để tạo thêm đối trọng với Washington. Thứ ba, mở cửa nền kinh tế đón các nhà tư bản Trung Quốc khỏa lấp khoảng trống đầu tư tạo ra sau khi các doanh nghiệp phương Tây buộc phải rút đi.

Trước những “món hời” này, Bắc Kinh dù rất muốn nhưng không tỏ ra quá vồ vập, dù các nhà đầu tư đã bắt đầu cảm nhận rất rõ “những luồng gió mới”. Tờ Nhân dân nhật báo của Trung Quốc còn công khai nhận định: “Trữ lượng tài nguyên thiên nhiên phong phú của Nga và guồng máy sản xuất khổng lồ của Trung Quốc sẽ là một cặp bài trùng hiếm thấy nhờ sự gần gũi về địa lý”.

Nhưng nhìn thấy cơ hội là một chuyện, còn có nắm bắt hay không lại là chuyện khác. Với chính sách ngoại giao khôn khéo hiện nay, ban lãnh đạo Trung Quốc sẽ vẫn tiếp tục có những bước đi thận trọng để không làm mất lòng bất cứ bên nào.

Theo tính toán của Bắc Kinh, những căng thẳng hiện nay giữa Nga và phương Tây xung quanh cuộc khủng hoảng Ukraine sẽ không thể giải quyết trong nay mai. Bởi, chắc chắn Nga sẽ không thể nhượng bộ Crimea. Phương Tây cũng sẽ không thể dễ ràng “nuốt trôi cục giận” sau khi bị qua mặt. Trong khi đó, căng thẳng ở Ukraine - giữa khu vực phía Đông thân Nga và phía Tây thân châu Âu) - sẽ còn dai dẳng, thậm chí không loại trừ nguy cơ bùng phát. Vì thế, chừng nào căng thẳng còn tiếp tục, Trung Quốc còn có nhiều cơ hội có lợi cho bản thân. Nước này sẽ tiếp tục có thêm không gian và thời gian cho việc triển khai chiến lược “tái cân bằng Nga – Mỹ” và không ngừng nâng cao tiếng nói của mình trong các vấn đề quốc tế quan trọng.

Đức Vũ    

Vì sao càng trưởng thành, người Việt càng tụt hạng?

Sáu năm nữa, Việt Nam cơ bản sẽ thành một nước công nghiệp hiện đại, với nền kinh tế tri thức, nhưng nước Việt vẫn mải mê với cái "hư danh".

I-Những ngày này, xã hội xôn xao về vụ việc tiếp viên hàng không của Vietnam Airlines tham gia đường bay quốc tế Việt Nam- Nhật Bản bị cơ quan cảnh sát điều tra NB bắt giữ vì hành vi vận chuyển quần áo và mỹ phẩm hàng hiệu có nguồn gốc trộm cắp. Không chỉ có tiếp viên này, 01 cơ phó và 04 nữ tiếp viên khác cũng đã bị cảnh sát thẩm vấn và có yêu cầu dẫn độ sang NB để phục vụ công tác điều tra.

Đã đành những vụ việc “người đẹp, việc xấu” như thế, đi một nhẽ. Đằng này, có những chuyện “người tốt, việc tốt” hẳn hoi, cũng phải đối mặt với cơ quan chức năng. Không tin, cứ hỏi anh Nguyễn Văn Thắng (Long Biên- Hà Nội), một người thợ cơ khí, chuyên chế tạo xe chuyên dụng cho người khuyết tật, buôn bán ô tô xe máy.

Đam mê nghiên cứu đã dẫn người thợ máy này đến việc thiết kế chế tạo cả một chiếc máy bay trực thăng cỡ nhỏ. Dù chuyến thử nghiệm thứ 03 thất bại, máy bay bị gẫy cánh, nhưng “thất bại lớn nhất” là niềm đam mê sáng tạo của anh có nguy cơ bị… gãy, trước áp lực của cơ quan chức năng. Khi họ lập biên bản, nghiêm cấm anh không được tiếp tục chế tạo, thử nghiệm.

Mô tả

Anh Nguyễn Văn Thắng không phải trường hợp đầu tiên. Trước đó, ông Nguyễn Quốc Hòa, kỹ sư cơ khí kiêm doanh nhân ở Thái Bình cũng đã chế tạo thành công chiếc tàu ngầm mini. Ngay lập tức báo chí Trung Quốc, báo chí Nga đưa tin. Còn ở trong nước, cũng ngay lập tức, cơ quan chức năng cho biết, nếu ông Nguyễn Quốc Hòa đưa tàu ngầm xuống biển thì sẽ bị… bắt. Bởi chưa có luật nào điều chỉnh loại phương tiện này, do mặt nước thuộc quyền kiểm soát của cảnh sát đường thủy.

Các nhà “khoa học chân đất” VN- những “hai lúa, hai búa” say mê sáng chế, từ lâu không còn là chuyện mới mẻ. Một Hai lúa mới học hết lớp 03 ở Lạng Sơn, chế tạo thành công thuốc trừ sâu bằng thảo dược. Một Hai lúa khác ở An Giang chế tạo thành công máy phun thuốc sâu điều khiển từ xa. Một Hai lúa nữa ở Quảng Bình chế tạo thành công chiếc xe xúc lật gắn ben 180 độ, được giới thầu xây dựng đánh giá cao.. v.v….

Có điều, tất cả những chế tạo ấy rộ lên một dạo rồi chìm nghỉm. Còn bây giờ, những chế tạo mới đây có nguy cơ đối mặt với pháp luật. Trong khi các cơ quan quản lý chuyên môn- các sở khoa học và công nghệ thì dửng dưng đứng ngoài cuộc làm… “quan sát viên”.

Vì thế, xã hội và nhất là những người say mê sáng chế như Nguyễn Văn Thắng, Nguyễn Quốc Hòa, những Hai lúa khác, hẳn rất “tủi thân” trước một thông tin gây chấn động cả thế giới. Đó là chuyện cậu bé Jamie Edwards học Trường Lancashire (Anh), mới 13 tuổi đã trở thành người trẻ nhất trên thế giới chế tạo thành công lò phản ứng hạt nhân. Với sự giúp đỡ đầy tấm lòng của ông Hiệu trưởng Jim Hourigan (Học viện Penwortham) khi ông đồng ý cấp cho Jamie ngân sách 3.350 USD để thực hiện. Được biết, dự án tiếp theo của cậu bé là chế tạo một máy gia tốc hạt thu nhỏ.

Hai câu chuyện của hai quốc gia cách xa nhau ngàn trùng cây số, vô tình trở thành hiện tượng “đối chứng” nhau, và vô tình, gửi thông điệp gì? Đó là một bên, môi trường sống có sự tôn trọng, khuyến khích hết mực giá trị của lao động sáng tạo, cho dù đó là một học sinh mới 13 tuổi. Một bên là nhân danh những quy định khô cứng, lạnh lùng của pháp luật, được thực thi bằng sự nghiêm cẩn cứng nhắc, cộng thêm cả thói thờ ơ, với lý do “chưa có tiền lệ”.

Không phải vô lý khi tác giả Khắc Giang, trong bài viết trên Tuần Việt Nam, ngày 31/3 đã bình: Khoa học phát triển là nhờ những thứ “không có tiền lệ”. Nếu chờ “tiền lệ,” liệu bao giờ loài người mới có ô tô, điện thoại, hay thậm chí là biết được trái đất có hình tròn thay vì hình dẹt? Và cũng cứ nếu cách ứng xử của nước Mỹ cách đây đúng 111 năm, với anh em nhà Wright- những người thử nghiệm đầu tiên về máy bay, như cách ứng xử của các cơ quan chức năng VN với Nguyễn Văn Thắng, thì liệu nhân loại ngày nay có cơ hội được bay trên bầu trời?

Đó là chưa kể, bên cạnh những nguyên tắc phiền toái, những bẻ hành bẻ tỏi của các “nhà khoa học giầy da cổ cồn”, làm thì dở nhưng “chém gió” giỏi, cũng khiến những “nhà khoa học chân đất” nghi ngại, không muốn hợp tác. Đó là chưa kể sự đố kỵ xấu tính của đồng loại đây đó, ngay lập tức đã phê phán sáng chế của tác giả chiếc tàu ngầm mini, với sự kênh kiệu vô lối.

Người viết bỗng nhớ một ví von bi hài mà rất sâu sắc của cố nhà văn Thép Mới: Xã hội ta giống như cái rọ cua. Con cua nào mon men bò được lên miệng rọ, lập tức đã có con cua khác… kéo xuống.

Sinh mệnh sáng tạo của các “con cua” Nguyễn Văn Thắng, Nguyễn Quốc Hòa rồi đây sẽ tiếp tục khỏe mạnh, hay chết yếu?

Chưa có tiền lệ, thì xin hãy “tạo ra tiền lệ” trước khát khao sáng tạo chính đáng của con người. Bởi bạn đọc sẽ nghĩ gì nếu đọc được bài viết này về công nghiệp sáng tạo: VN đang ở đâu trong chuỗi giá trị? (Lao động, ngày 02/04). Theo đó, trong khi ngành công nghiệp sáng tạo ở nhiều nước trên thế giới đóng góp cho GDP từ 7-15% thì tại VN, công nghiệp sáng tạo còn khá mới mẻ, tự phát, chủ yếu là nhập khẩu dây chuyền công nghệ từ các nước.

Mỗi lần VN mở triển lãm trong nước, hoặc gửi sản phẩm đi các triển lãm về thành tựu, sản phẩm kinh tế, ấn tượng ngán ngẩm nhất của người viết là luôn chỉ nhìn thấy “ca khúc”… mây tre đan xuất khẩu- cứ bao năm loanh quanh cho đời mỏi mệt (xin mượn ý của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn). Có lẽ vì thế, mà VN là một nước của tre xanh, biển rộng nhưng đến cây tăm, hạt muối cũng đều phải nhập khẩu? Lỗi tại ai?

Câu chuyện của cậu bé người Anh 13 tuổi và câu chuyện người Việt trưởng thành bị lập biên bản, bắt ngừng chế tạo, thậm chí dọa bắt, không chỉ là cách ứng xử khác biệt một trời một vực của con người với con người. Cũng không phải chỉ là sự hơn thua nhau trong phát triển kinh tế khoa học kỹ thuật giữa hai quốc gia, mà là ở chỗ này- đó là sự hơn thua nhau cả một tầm thế kỷ, một tầm lịch sử về tư duy.

Quốc gia phát triển hay tụt hậu, đạt tới đỉnh cao hay mãi lẹt đẹt không chỉ ở cái ngọn- sự thành công hay thất bại trong nghiên cứu sáng tạo, trong các thành tựu, mà trước hết được quyết định bởi cái gốc- cơ chế quản lý, môi trường xã hội ứng xử với khát vọng sáng tạo đó như thế nào.

                                                                **********

II- Cứ cho là những quy định “chưa có tiền lệ” ở  xã hội ta khiến các nhà khoa học chân đất buộc phải khoan khoan hò khoan, thì một câu hỏi cần đặt ra. Chức năng nghiên cứu, chế tạo và ứng dụng trong thực tiễn thuộc “giai tầng” các tiến sĩ. Vậy các TS ở VN đang làm gì?

Theo thống kê của Bộ Khoa học - Công nghệ, cả nước có 24.300 TS  và 101.000 Th.s. So với năm 1996 đội ngũ này tăng trung bình 11,6%/năm, trong đó TS tăng 7%/năm, Th.s tăng 14%/năm. Số liệu thống kê mới nhất của Bộ GD-ĐT, tính đến năm 2013, có 633 TS đang là giảng viên các trường CĐ, 8.519 TS là giảng viên các trường ĐH.

Số GS, TS chúng ta nhiều nhất Đông Nam Á nhưng không có trường ĐH nào được đứng trong bảng xếp hạng 500 trường ĐH hàng đầu thế giới".(VietNamNet, ngày 06/3)

Nhiều nhất và không có là hai định lượng ngành GD nên đỏ mặt.

Nhưng còn lại 15.000 TS đang làm việc ở đâu?

Câu hỏi này chưa được lý giải ngọn ngành.

Ảnh: baodatviet

Thì trước đó có một thông tin trên báo chí mà đọc xong thấy giật mình và rất “ngượng”: Campuchia đã sản xuất được  xe ô tô điện tự chế điều khiển bằng smartphone Angkor EV 2014. Trong khi ngành công nghiệp sản xuất ô tô của VN đi trước rất nhiều, nhưng lại tụt hậu rất xa(VietNamNet, ngày 28/02).

Còn tại VN, nhiều dự án đầu tư của các tập đoàn sản xuất ô tô hàng đầu thế giới phải rời bỏ, với lý do họ không thể tìm mua các linh kiện đơn giản như ốc vít, dây điện hay đồ nhựa. Một quốc gia có tới hơn 24000 TS mà các linh kiện đơn giản cũng không thể tìm mua, để đến nỗi từng dự án bỏ ta đi (?)

Xét cho công bằng, đội ngũ này cũng là sản phẩm “tinh hoa” của ngành GD. Nhưng dù có tuổi đời 70 năm, và trải qua  các cuộc cải cách, đổi mới, bóng dáng một nền GD hàn lâm, nặng tính lý thuyết vẫn bệ vệ ngự trị… bên đời, trùm lên cung cách tổ chức hoạt động GD và ĐT. Không phải vô lý khi GS Hoàng Tụy đã gọi đích danh đó là nền GD “hư học” (vô bổ, thiếu hiệu quả thực tiễn).

Chả trách không ít đề tài, luận án Ts, Th.s được bảo vệ xong, thì lập tức cũng trèo lên nóc tủ, ngắm gà khỏa thân?

Không ai phủ nhận kết quả và nỗ lực của học sinh VN, trong Chương trình đánh giá học sinh quốc tế PISA 2012 của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) năm 2013. Theo đó, học sinh VN xếp thứ 17 (môn Toán), đứng thứ 08 (môn Khoa học), và thứ 19 (môn Đọc hiểu) trong số 65 nước tham gia.

Nhưng vì sao càng trưởng thành, người Việt càng tụt hạng trên “bản đồ” trí tuệ thế giới? Theo báo GDVN (ngày 11/12/2013), trong báo cáo Chỉ số Đổi mới toàn cầu năm 2013, do Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) thực hiện, VN chỉ đứng 76/142 quốc gia được khảo sát. Và dần thụt lùi xuống nửa dưới bảng xếp hạng của thế giới về chỉ số đổi mới/sáng tạo. Nếu năm 2008, VN đứng thứ 65/ 153, năm 2009 là 64/130, năm 2010 tụt xuống 71/132, năm 2011 tăng lên 51/125, thì năm 2012 lại tụt nhanh xuống thứ 76/141 quốc gia. Và lẹt đẹt về các ấn phẩm nghiên cứu khoa học trình làng trên trường quốc tế. Chỉ bằng 1/5 của Thái Lan, 1/6 của Malaysia, và 1/10 của Singapore.

Oái oăm, GD càng “hư học”, con người lại càng “hư danh”. Cái “hư danh” này nó chi phối ngay cả tư cách nghiên cứu khoa học của không ít người. GS Nguyễn Văn Tuấn, trong một bài viết của mình, đã tổng kết tới 10 điều khó tin trong nghiên cứu khoa học ở VN. Đó là bán dữ liệu, giả tạo dữ liệu, gây áp lực để đứng tên tác giả bài báo, gian dối trong cách đề tên tác giả, đạo văn…v.v..

Tất cả những thủ thuật, mẹo mực gian trá nham nhở ấy để làm gì nếu không phải để con người vươn tới cái danh? Cái danh đây không chỉ là học vị, học hàm, mà còn là “cái ghế”. Cả xã hội hối hả sống theo “hư danh”, sẽ hiểu vì sao Thủ đô HN từng đề xuất hẳn một chiến lược “trí thức hóa” cán bộ quản lý, với mục tiêu 100% cán bộ khối chính quyền diện Thành ủy quản lý có trình độ TS; 100% cán bộ diện UBND TP quản lý có trình độ trên ĐH, trong đó 1/2 có trình độ TS…

Một khi cái ghế cũng cần chụp cái mũ TS, một khi cái “hư danh” còn rất được hâm mộ, thì nghiên cứu khoa học, sáng tạo và ứng dụng thực tiễn- một lao động khổ công- đành … trùm chăn. Đội ngũ hàng vạn TS hối hả làm tất cả mọi việc để có danh, có quyền, có lợi, trừ nghiên cứu, trừ sáng chế, sáng tạo. Thế nên, người ta đã tính được, từ hàm Thứ trưởng trở lên, số người có trình độ TS ở VN cao gấp 05 lần Nhật Bản (VietNamNet, ngày 06/3).

Mới đây, trả lời báo Pháp luật t/p HCM, nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên đã cho rằng, cần phải kiên quyết tách rời học vị và địa vị, chức vụ, không nên chỉ nhìn vào bằng cấp mà bổ nhiệm. Chừng nào ở ta chưa chấm dứt được việc bổ nhiệm theo bằng cấp thì chừng đó bệnh “loạn TS” còn có nguy cơ gia tăng và thêm trầm trọng.

Còn GS Nguyễn Đăng Hưng nhìn nhận, VN ta không giống ai: Được bổ nhiệm theo lý lịch thành phần, tín nhiệm theo thân hữu gia tộc rồi mới đi học, học tại chức, học chuyên tu. Trên thực tế là học cho lấy có, đáp ứng yêu cầu hình thức, chẳng thu thập được gì gọi là chuyên môn…

Ông Trần Đức Cảnh, nguyên thành viên Hội đồng Liên trường ĐH vùng Đông Bắc bang Massaschusetts (Mỹ) thẳng thắn, nếu học vị không gắn liền với nhu cầu công việc, làm tăng năng suất và giá trị thì học vị cao có ích lợi gì.

Nhưng thẳng thì thẳng, mà cong vẫn cong. Cái sự cong ấy, lắm khi cũng rất bi hài. Trong xu hướng tinh giản biên chế, cũng có không ít vị chạy đua học vị TS, học hàm GS chỉ để tránh bị… giảm biên chế (Đất Việt, 24/3).

Chỉ còn sáu năm nữa- năm 2020, VN cơ bản sẽ trở thành một nước công nghiệp hiện đại, với nền kinh tế tri thức, và vị trí khoa học công nghệ phải là then chốt. Nhưng GD nước Việt vẫn mải mê với cái sự “hư học”, các trí thức nước Việt còn mải mê với “hư danh”, và cũng bởi, cái “hư” của cơ chế quản lý còn khá trầm trọng.

Thì mục tiêu đó, hẳn giống như câu hát của nhạc sĩ Phan Nhân: Anh đi tìm em, chứ em ở… nơi đâu?

Kỳ Duyên

Nhà đầu tư nước ngoài ngại gì ở VN?

Các nhà đầu tư đang đặt nhiều kỳ vọng vào thỏa thuận tự do thương mại Việt Nam-EU và TPP

Báo cáo mới nhất từ Tổng cục thống kê (GSO) hồi cuối tháng Ba cho thấy Vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI) vào Việt Nam trong quý một năm nay giảm gần 50% so với cùng kỳ năm ngoái.

BBC đã có cuộc phỏng vấn với ông Nicolas Audier, Ủy viên Ban điều hành của Phòng thương mại châu Âu (Eurocham) tại Việt Nam, để tìm hiểu đâu là nguyên nhân khiến những dự án FDI lớn vắng bóng ở thời điểm hiện tại, cũng như xu hướng FDI tại Việt Nam trong tương lai gần.Tổng vốn FDI đăng ký trong ba tháng đầu năm 2014 chỉ đạt 3,334 tỉ đôla, giảm 49,6% so với mức 6,034 tỷ đôla cùng kỳ năm 2013.

BBC: Tâm lý nào của giới đầu tư khiến những dự án FDI tại Việt Nam vắng bóng vào đầu năm nay, thưa ông?

Ông Nicolas Audier: Theo Cục Đầu tư nước ngoài thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tổng mức vốn FDI trong năm 2013 là 21,6 tỷ đôla, cao hơn 54,5% so với con số của năm 2012.

Điều này cho thấy mức tín nhiệm của các nhà đầu tư nước ngoài đối với môi trường kinh doanh tại Việt Nam ngày càng tăng và đây một phần là nhờ nỗ lực bình ổn kinh tế của chính phủ Việt Nam.

Tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam ở TP.HCM ngày 24/3, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh nói cơ quan này sẽ tăng cường giản lược những thủ tục cần thiết để quản lý khu vực FDI hữu hiệu hơn.

Bên cạnh đó, ông Vinh cũng cho biết sẽ thúc đẩy việc bãi bỏ giấy phép đầu tư, ngoại trừ bốn trường hợp: Ngành ngân hàng, các dự án sử dụng nhiều vốn đất, các khoản đầu tư có thể gây ô nhiễm, và những dự án cần giấy chứng nhận để hưởng ưu đãi đầu tư.

Bước đi mới này của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy quyết tâm của chính phủ Việt Nam trong việc thu hút vốn FDI.

Thông tin vốn FDI tại Việt Nam giảm một nửa trong quý đầu năm 2014 là hợp lý với Chỉ số Môi trường Kinh doanh (BCI) của Eurocham trong quý cuối năm 2013.

Vào cuối năm ngoái, chỉ số biểu hiện mức tín nhiệm và sự kỳ vọng của các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam chỉ đạt mức trung bình: 50 điểm, trong quý thứ ba liên tiếp.

Những vấn đề dẫn đến sự đình trệ này bao gồm nạn tham nhũng, thực thi luật pháp một cách không đồng đều, những rắc rối về hành chính và tình trạng thiếu minh bạch.

Những yếu tố khác ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý của nhà đầu tư và dẫn đến sự suy giảm của FDI trong quý một năm 2014 còn bao gồm những tranh cãi xung quanh vấn đề giá chuyển nhượng, sự bất an về vấn đề pháp lý của các nhà đầu tư nước ngoài trong một số khu vực kinh tế của Việt Nam, sự yếu kém trong công tác bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cũng như những hình thức ưu đãi đầu tư không thích đáng.

"Những vấn đề dẫn đến sự đình trệ hiện nay bao gồm nạn tham nhũng, thực thi luật pháp một cách không đồng đều, những rắc rối về hành chính và tình trạng thiếu minh bạch."

Ông Nicolas Audier, Ủy viên Ban điều hành của Phòng thương mại châu Âu

BBC: Theo ông thì vì sao các dự án FDI lớn lại vắng mặt vào lúc này?

Ông Nicolas Audier: Sự vắng mặt của các dự án lớn tại Việt Nam rõ ràng là có liên quan trực tiếp tới suy thoái kinh tế trên toàn cầu.

Bên cạnh đó, bất chấp những nỗ lực trong thời gian gần đây của chính phủ Việt Nam, tâm lý bất định về vấn đề pháp lý có thể sẽ vẫn gây tác động tiêu cực lên các nhà đầu tư nước ngoài muốn đặt chân vào Việt Nam.

Hai ví dụ về vấn đề này là vấn đề pháp lý liên quan đến hoạt động Mua bán và Sáp nhập (M&A) và cấu trúc Hợp tác Công tư (PPP).

Đối với M&A: Mặc dù hình thức kinh doanh gián tiếp này được Luật Đầu tư công nhận là một trong những kênh đầu tư chính, Việt Nam vẫn thiếu một khuôn khổ pháp lý rõ ràng trong vấn đề này.

Thêm vào đó, khuôn khổ pháp lý hiện nay không được áp đặt một cách đồng đều trên khắp cả nước và ở các cấp.

Chưa hết, trên thực tế, các nhà đầu tư nước ngoài thường xuyên phải đối mặt với nhiều khó khăn trong đầu tư gián tiếp hơn so với trong nước mình vì vấn đề giấy phép thường rắc rối và tốn thời gian.

Đối với PPP:Trong lúc nền kinh tế giữ vững mức tăng trưởng trong một thập kỷ qua, khiến dân số ở khu vực thành thị tăng trưởng nhanh chóng, cơ sở hạ tầng lỗi thời của Việt Nam đang ngày càng trở nên một chướng ngại vật lớn, kiềm chế đà tăng trưởng kinh tế. Đây là khu vực mà chính phủ cần đẩy mạnh đầu tư.

Mặc dù điều này có thể mang lại cơ hội thú vị cho những dự án FDI với quy mô lớn, tuy nhiên hiện vẫn không có một hệ thống pháp lý đủ bao quát để giúp thúc đẩy những dự án như thế.

Mô hình Xây dựng-Vận hành-Chuyển giao (BOT) có vẻ như đã lỗi thời, và các nhà đầu tư vẫn đang chờ đợi những khuôn khổ pháp lý rõ ràng hơn đối với cấu trúc PPP.

Trong Sách Trắng năm 2014 của Eurocham, chúng tôi đã bày tỏ quan ngại đối với vấn đề này và đã đưa ra những lời khuyên cụ thể đối với chính phủ Việt Nam nhằm lấy lại đà cho những hình thức đầu tư nói trên.

Việt Nam đang đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt từ các nền kinh tế trong khu vực

BBC: Ông có nghĩ là xu hướng này sẽ tiếp tục trong năm nay?

Ông Nicolas Audier: Dựa vào chỉ số BCI trong quý một năm nay, sự kỳ vọng và mức tín nhiệm của các doanh nghiệp châu Âu có vẻ như đang tăng lên lần đầu tiên kể từ năm 2012.

BCI đã tăng từ mức trung bình 50 điểm lên 59 điểm.

Những yếu tố quan trọng có thể đã đóng góp cho điều này bao gồm mức lạm phát thấp, sự tự tin đối với ổn định vĩ mô cũng như hy vọng thỏa thuận tự do thương mại EU-Việt Nam sẽ được ký kết trong năm nay.

Các yếu tố khác còn bao gồm sự hội nhập sâu hơn trong Cộng đồng Kinh tế ASEAN, những đàm phán hiện nay về Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP), kỳ vọng rằng những vấn đề được chỉ ra trong Sách trắng của Eurocham có thể sẽ được chấn chỉnh trong tương lai gần.

Tuy nhiên, chỉ số BCI mới nhất cũng cho thấy 30% những doanh nghiệp tham gia khảo sát vẫn đánh giá triển vọng trong tương lai ở mức tiêu cực, cao hơn mức 28% của năm ngoái.

Bên cạnh đó, những cơ hội đầu tư ở các quốc gia láng giềng trong thời điểm nguồn vốn bị thắt chặt đã khiến nhiều nhà đâu tư chuyển hướng ra khỏi Việt Nam.

Điều này cho thấy chính phủ Việt Nam cần tiếp tục khắc phục những vấn đề do cộng đồng doanh nghiệp chỉ ra.

Mặc dù vậy, chúng tôi vẫn nghĩ rằng FDI sẽ tăng trở lại vào năm nay.

Những thành viên của chúng tôi vẫn đề cao quy mô của thị trường Việt Nam, những cơ hội kinh doanh tại đây cũng như lực lượng lao động rẻ và dân số với độ tuổi trung bình thấp.